Ayşe Şan Kürtçe Şarkıları
Ayşe Şan Kimdir?
Ayşe Şan 1938 Diyarbakır doğumlu kadın Dengbêj’dir. Kürtler arasında çok meşhur olmuş ve sevilmiştir. Eyşana Kurd, Eyşe Xan, Eyşana Eli olarak da bilinir. Diyarbakır’lı zengin bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Bunun da etkisiyle evlerinde sürekli kurulan Dengbêj divanları sayesinde müzik ve sanatla tanışmıştır. Kadın şarkıcı olduğu için ailesi tarafından dışlanmıştır. Erken yaşta evlenmiş ve boşandıktan sonra Gaziantep’e kızını da yanına alarak yerleşip hem terzilik yapmış hem de Gaziantep radyosunda Türkçe şarkılar söylemiştir. Sonra 1960 yıllarındaki ılımlılık sayesinde 1963 yılında İstanbul’a gidip Kürtçe plak çalışmalarına başlamıştır. Kürtçe’nin tekrar yasaklanmalarla karşılaşmasıyla Önce Almanya’ya sonra tekrar İstanbul’a gelmiş, ardından Irak’a gitmiş ve oradaki Kürt sanatçılarla çalışmıştır. Ancak Ayşe Şan’ın sürgünde sanatını sürdürmeye çalışırken Almanya’da iken 18 aylık kızı Şahnaz’ı yitirince direndiği baskılara bir de duygu dünyasındaki büyük yıkım eklenir. Ayşe Şan’ın dillere destan “Qederê” Adli parçası bu yıllarda yazılır ve söylenir. Almanya’dan İstanbul’a gelince iyi bir evlilik yapmış, üç çocuk doğurmuştur ama İstanbul’daki yaşamı da hiç iyi gitmemiştir. Bu sırada çocuklarının da kendisini yalnız bırakması üzerine 1979 yılında Bağdat’ın yolunu tutar. İlk ünlendiği Şarkı “Ez Xezal im” adlı şarkıdır. Kısa süre sonra çıkardığı Kürtçe-Türkçe ilk kaseti, onun tüm Kürdistan’da tanınmasına yol açacaktır.
Şan, aradan geçen uzun yıllar sonra 1996 yılında İzmir’de yalnız ve kimsesiz olarak vefat etmiştir.